Regionet Leuven
Uitgereikt op de Werelddag van de Stedenbouw. 7 november 2014, Brussel
‘Regionet Leuven’ (van bureau BUUR en de provincie Vlaams Brabant) wint de tweejaarlijkse Vlaamse Planningsprijs. De prijs werd uitgereikt op 7 november op de door de VRP georganiseerde Werelddag van de Stedenbouw. Het gelauwerde project werd uit 18 inzendingen geselecteerd door een vakjury onder voorzitterschap van prof. Michiel Dehaene (UGent). De Vlaamse Planningsprijs lauwert innovatieve en stimulerende initiatieven die bijdragen aan een duurzame, kwaliteitsvolle ruimtelijke ontwikkeling.
Regionet Leuven ging de mogelijkheden na om in het sterk versnipperde Vlaanderen een efficiënt openbaarvervoersnetwerk uit te bouwen. Zo’n netwerk zou in de toekomst een vitale rol kunnen spelen in een leefbare herordening van de Vlaamse stadsranden en het bereikbaar houden van de steden. Binnen dat brede kader zorgde BUUR voor het onderzoek naar een ‘Regionet Leuven’.
Het Regionet Leuven raakt een paar pijnpunten aan die vandaag overal in Vlaanderen op de ruimtelijke agenda staan: mobiliteit en leefbaarheid. Niettegenstaande allerlei goede intenties, staat onze ruimtelijke ordening vandaag nog steeds te veel in het teken van autogebruik. Het fileprobleem groeit met de dag. En we weten ondertussen allemaal dat het verhogen van wegcapaciteit alleen maar leidt tot het vergroten van het probleem. Terwijl onze federale en Vlaamse regeringen de oplossing nog steeds gaan zoeken in een eerder enge verkeerskundige aanpak, gooien steeds meer onderzoekers en overheden het over een andere –duurzame– boeg, door het mobiliteitsvraagstuk te koppelen aan dieperliggende ruimtelijke en sociaaleconomische oplossingen. Op dat vlak wijzen heel wat steden in buitenland (vb. New York, Kopenhagen, Freiburg) en binnenland (vb. Brussel, Gent, Leuven, Brugge, Sint-Niklaas) alvast de weg naar de toekomst. Principes als ‘bereikbaarheid’ en ‘nabijheid’ spelen daarbij een erg belangrijke rol in het aanpakken van file- en parkeerproblemen en het terugdringen van autoverkeer. De tijd dat mobiliteit enkel een kwestie van infrastructuurwerken was, is definitief voorbij: in de toekomst zullen infrastructuurprojecten als grote stadsontwikkelingsprojecten moeten bekeken en behandeld worden. Regionet Leuven is in dat opzicht een bijzonder interessant voorbeeld.
Het Regionet Leuven beschrijft in heldere termen hoe op regionaal niveau een openbaar vervoerssysteem kan worden uitgebouwd dat een wezenlijke verschuiving kan teweegbrengen in onze ruimtelijke ordening. Het plan mikt daarvoor op een combinatie van twee ingrepen: enerzijds het uitbouwen van ‘stam’lijnen voor openbaar vervoer die Leuven met de regio verbinden langs bestaande verkeersassen, en anderzijds een structurele versterking van de mobiliteit in de deelgemeenten van de stad zelf door het introduceren van twee lusvormige lijnen, die het bedieningsniveau in grote delen van Leuven moeten verbeteren. De studie toont hoe dergelijke kwaliteitsinjectie in het openbaarvervoersnet het mogelijk moet maken om de toekomstige woongebieden en voorzieningen in en rond Leuven volledig te concentreren op locaties die goed door openbaar vervoer bediend worden. Het openbaarvervoersnetwerk als ruggengraat voor ruimtelijke ontwikkeling, met andere woorden.
Het voorstel werd, in samenwerking met de Stad Leuven, De Lijn, de provincie Vlaams-Brabant en de intercommunale Interleuven, uitgewerkt in het kader van het wetenschappelijke ORDERinF-onderzoek, maar is ondertussen ook het voorwerp geworden van een reële maatschappelijke en beleidsdiscussie. De jury van de Planningsprijs looft de intellectuele inzet waarmee aan deze studies werd gewerkt. De studie vertaalt gekende principes van mobiliteitsgestuurde ontwikkeling naar concrete en realiseerbare voorstellen. De onderzoekers verzetten daarmee de bakens voor de discussie rond duurzame verstedelijking in Vlaanderen. Wat begon als voorbeeldig studiewerk is ondertussen geëvolueerd tot een toetsingskader dat aan het beleid de nodige onderbouwing geeft voor toekomstige keuzes. En dat er keuzes zullen moeten gemaakt worden op dat gebied, is wel duidelijk. Vraag dat maar aan de massa’s Vlamingen die dagelijks in hun wagen immobiel zitten te wezen.
De Planningsprijs wordt mogelijk gemaakt dankzij de steun van minister voor Omgeving, Natuur en Landbouw Joke Schauvliege. Juryleden: Inge Bangels (Ruimte Vlaanderen), Kristiaan Borret (UGent), Michiel Dehaene (UGent), Oswald Devisch (UHasselt), Stefan Devoldere (Team Vlaams Bouwmeester), Marleen Goethals (UAntwerpen), Gery Leloutre (La Cambre), An Rekkers (VRP) en Wilfried Vandeghinste (Intercommunale Leiedal)