Krachtlijnen van de opleiding
- Actueel, onderzoeksgedreven en maatschappijgericht
- Kruisbestuiving tussen theorie en praktijk, met een sterke betrokkenheid van het werkveld
- Interdisciplinaire samenwerking en synthese
- Kleine groepen voor maximale begeleiding door docenten
- Stimulerende leeromgevingen met gebruik van educatieve technologie en een gevarieerd aanbod aan werkvormen
- Innovatief transitienetwerk
Doelstellingen
- De opleiding neemt je mee doorheen alle facetten van een mens- en milieuvriendelijk project en leert je hoe die te ontwerpen, bouwen, beheren en evalueren.
- De opleiding daagt je uit om holistisch en kritisch na te denken over de gebouwde en niet gebouwde woon-, werk- en leefomgeving.
- Je krijgt multidisciplinaire inzichten. Naast bouwtechnische en ecologische, komen ook sociale en economische topics aan bod.
- Het docententeam bestaat uit zowel academici als praktijkexperts. Zij baseren hun lessen op de recentste onderzoeksbevindingen en ontwikkelingen. Praktische kennis doe je op via diverse plaats- en werfbezoeken, demo’s, workshops en praktijkoefeningen.
- Je verrijkt je kennis op verschillende niveaus. Zowel het concrete gebouw, de ruimtelijke ontwikkeling en de omgeving, als het ruimer kader van regeneratieve ontwikkeling komen aan bod.
- Je raakt vertrouwd met de verwevenheid van een bouw- en woonproject met de gebruikte materialen, de fysieke omgeving én het sociale speelveld waarin het zich bevindt. Je ondervindt hoe belangrijk de maatschappelijke functie van een gebouw is en hoe het in interactie staat met de gebruikers ervan.
- Je ontwikkelt een brede, integrale visie op een duurzaam ontwerp, zonder daarbij oog te verliezen voor de uitvoeringsdetails en de meet- en beheersystemen van duurzame gebouwen.
- Je verruimt je netwerk tijdens de opleiding door interactie met de deelnemers en docenten die actief zijn in diverse sectoren
Opbouw van de opleiding
Het Postgraduaat Mens- en Milieuvriendelijk Bouwen en Wonen is opgebouwd uit 4 modules. Na een brede kijk op regeneratieve ontwikkeling in de eerste module focus je in de tweede module op het stedenbouwkundig niveau. Tijdens de derde module bestudeer je vervolgens alle aspecten van het concrete gebouw.
Alles komt tot slot samen in de vierde module via enkele integratieoefeningen, werfbezoeken en een debat. Via een paper of ontwerpoefening maak je de vertaalslag naar de eigen omgeving.
Module 1
Kader voor toekomstbestendig ontwerpen van de woon- en leefomgeving
- Maatschappelijke uitdagingen op ecologisch, sociaal, ruimtelijk, demografisch, economisch en bestuurlijk vlak
- Transitie naar een duurzame en inclusieve samenleving, transitiedenken en transitiemanagement
- Algemeen kader van duurzame ontwikkeling
- Historische scharnierpunten in duurzame ontwikkeling
- Van nieuwe principes naar maatschappelijke verandering in duurzame ontwikkeling
Module 2
Toekomstbestendige, gezonde en inclusieve stedenbouw
- Historiek van de ruimtelijke wanorde, kader en principes voor toekomstbestendige, gezonde en inclusieve stedenbouw, inspelen op de context
- De natuurlijke stad en gemeente: het landschap, ecosysteemdiensten, gezonde fysieke woonomgeving, regeneratief ontwerpen en lokale voedselproductie, strategie van de twee netwerken
- De verbonden stad en gemeente: levendige kernen binnen een regionaal netwerk, kwaliteitsvolle kernverdichting en -versterking op maat van de stad en het dorp, nabijheid en centraliteit, het openbaar vervoersnetwerk en het fietsnetwerk als sturende drager voor ruimtelijke ontwikkeling, scenarioplanning
- De aanpasbare stad en gemeente: herbestemming van brownfields, hergebruik van het bestaand patrimonium, veranderingsgericht bouwen, tijdelijk gebruik van leegstaande gebouwen, gemeenschappelijk wonen
- De circulaire stad en gemeente: gesloten kringlopen (water, energie en materialen), duurzame energieopwekking op wijkniveau, symbiosis op wijk- en stadsniveau
- De inclusieve stad en gemeente: ontwerpen met aandacht voor doelgroepen (bouwblokrenovatie, wonen op gemeenschapsgrond, sociaal collectief wonen en huren, kindvriendelijke stedenbouw, ...), universal design
- Financiële haalbaarheid en ruimteboekhouding, kwaliteitsbewaking en beleid als sturing
Module 3
Een toekomstbestendig gebouw
- Introductie: duurzaamheid als kwaliteit, inclusief bouwen met en voor kwetsbare doelgroepen, klimaatbestendig bouwen, ontwerpen in functie van verandering
- Een circulair gebouw: principes van circulair en veranderingsgericht bouwen, duurzaam materiaalgebruik, bouwen met hout, strobalen, kalkhennep, leem, bamboe, houtgebruik zonder chemische verduurzaming, gezonde en milieuverantwoorde binnenafwerkingsmaterialen, selectief slopen en ontmantelen van gebouwen
- Een gezond gebouw: diverse aspecten van het binnenmilieu, luchtkwaliteit en ventilatie, emissies en emissiearm ontwerpen
- Een energieneutraal/-positief gebouw: bioklimatisch ontwerpen, energiepositief bouwen, wind- en luchtdicht bouwen, toekomstbestendige renovatie, duurzame energieopwekking op gebouwniveau, warmteterugwinning uit kringlopen, belang van licht en energiezuinige verlichting in gebouwen
- Een waterneutraal/-positief gebouw: hergebruik van hemelwater en grijs water, hemelwaterinfiltratie en -buffering
- Een groen gebouw: groendaken en geveltuinen
- Evaluatie van gebouwen en materialen: evaluatiemethodes op gebouw-, element- en productniveau, labels
- Het bouwproces: werken in bouwteam, beheer en nazorg, groen aanbesteden
Module 4
Praktijk en integratie
In dit opleidingsonderdeel komen alle aspecten en alle niveaus samen zodat de complexiteit en verbanden zichtbaar worden. We zorgen voor een kruisbestuiving tussen theorie en praktijk.
Concreet bestaat deze module uit het maken van een paper of ontwerp binnen jouw interesse en werkveld, relevant binnen de opleiding. Daarnaast neem je deel aan integratieoefeningen en een debat, en bezoek je diverse voorbeeldprojecten.
In deze module werk je in kleine groepen en zo interdisciplinair mogelijk. Zo kan je leren van de andere deelnemers en elkaar aanvullen. Deze module rond je af met de voorstelling van jouw paper of ontwerp in de vorm van een presentatie en tentoonstelling aan een jury.